Klasy IV-VI

W roku szkolnym 2019/2020 proponujemy lekcje i warsztaty poświęcone różnym dziedzinom kultury. Wszystkie zajęcia zakładają aktywny udział uczniów i są okazją do połączenia nauki z pasją tworzenia, samodzielnymi poszukiwaniami, ćwiczeniem umiejętności pracy w grupach. Wpisując się w podstawy programowe, uzupełniają program nauczania, a przede wszystkim inspirują do własnych przemyśleń i działań twórczych.

INFORMACJE PODSTAWOWE:

• Maksymalna liczba osób: 25
• Cena: 7 zł/os.
• Zajęcia dla grup szkolnych prowadzone są od wtorku do piątku od godz. 10.00

REZERWACJA ZAJĘĆ:

• telefonicznie (tel. 32 213 08 36, kom. 690 455 949), mailowo (lekcjemuzealne@muzeumslaskie.pl), poprzez formularz kontaktowy na dole strony lub osobiście w Dziale Edukacji (ul. T. Dobrowolskiego 1, budynek CSP) od poniedziałku do piątku w godz. 8.00–16.00
• prosimy o dokładne ustalenie terminu zajęć oraz podanie informacji o liczebności grupy i adresu kontaktowego wraz z numerem telefonu i nazwiskiem nauczyciela lub opiekuna
• z myślą o grupach szkolnych kasa główna otwarta jest od godz. 9.30
• pojawiając się w kasie Muzeum z grupą, należy podać temat zarezerwowanych zajęć

TEMATY ZAJĘĆ:

• Malarze z naszych podręczników

Czas trwania: około 1 godz.

Miejsce: Galeria sztuki polskiej 1800–1945

W jaki sposób Jan Matejko wyszukiwał modeli do swoich prac? Dlaczego śnieg na obrazie Józefa Chełmońskiego jest różowy? Co Tobiasz z dzieła Jacka Malczewskiego trzyma w dłoni? Kim jest Staś z obrazów Stanisława Wyspiańskiego?

W trakcie zajęć uczniowie mają wyjątkową okazję, aby przyjrzeć się dziełom malarzy, których znają z podręczników szkolnych, takich jak Jan Matejko, Józef Chełmoński, Jacek Malczewski, Stanisław Wyspiański. W trakcie spotkania z oryginalnym dziełem sztuki uczestnicy zajęć odkrywają tajniki warsztatu malarskiego artystów i poznają wybrane historie z ich życia. Dzięki twórczym, aktywizującym wyobraźnię ćwiczeniom z karty pracy dzieci mają również okazję do emocjonalnego przeżywania sztuki, która – mamy nadzieję – staje się im wtedy bliższa niż pokazywana za pomocą małych reprodukcji zazwyczaj zamieszczanych w podręcznikach.

Zajęcia uzupełniające przy realizacji podstawy programowej na drugim etapie edukacyjnym: plastyka (I.6, II.2, II.7), język polski (I.2.12)*

polscy malarze / gatunki malarskie / technika twórcza / wyobraźnia / emocje

• Poznajemy muzeum

Czas trwania: około 1 godz.

Miejsce: Galeria sztuki polskiej 1800–1945, Galeria sztuki polskiej po 1945 roku, Galeria plastyki nieprofesjonalnej, wystawy „Światło historii. Górny Śląsk na przestrzeni dziejów”, „Laboratorium przestrzeni teatralnych. Przeszłość w teraźniejszości”

Po co przychodzimy do muzeum? Dlaczego nasze muzeum jest pod ziemią? Czy w Muzeum Śląskim można znaleźć kość mamuta? Czy ściereczka wystarczy, aby wyczyścić dzieło sztuki? Czy wszystkie rzeczy na wystawach są oryginalne?

W trakcie pierwszej wizyty w muzeum uczestnicy poznają tajemnice działania tej instytucji na przykładzie Muzeum Śląskiego. Zajęcia mają formę spaceru po poszczególnych ekspozycjach, uzupełnionego o kartę ćwiczeń. Dzięki aktywnej formie zwiedzania uczniowie poznają różne typy wystaw – sztuki, historii, scenografii, stałe i czasowe. Dowiadują się, czym jest oryginalny eksponat, a czym replika, poznają zasady zwiedzania muzeum i pomysły na eksplorowanie tej przestrzeni.

Zajęcia uzupełniające przy realizacji podstawy programowej na drugim etapie edukacyjnym: język polski (I.2.5, II.3.1, IV.3), plastyka (I.1), historia na poziomie klasy 4 (II.3)*

praca w muzeum / zbiory / wystawa stała i czasowa / eksponat

• Od wyobraźni do abstrakcji

Czas trwania: około 1 godz.

Miejsce: Galeria malarstwa polskiego po 1945 roku

Co to jest abstrakcja? Co może przedstawiać? Czym inspirują się jej twórcy? Czy łatwo namalować abstrakcję? Jak namalować coś, czego nie widać?

Zajęcia mają na celu pokazanie młodemu odbiorcy, że sztuka współczesna nie jest czymś niedostępnym i trudnym. W zrozumieniu zagadnień związanych z abstrakcją pomagają ćwiczenia, w trakcie których każdy z uczestników może na chwilę stać się artystą i stworzyć własne dzieło. Dzieci dowiadują się także, że abstrakcja jest powiązana z innymi dziedzinami, takimi jak matematyka czy chemia, i można ją wykorzystać, bawiąc się z rówieśnikami.

Zajęcia uzupełniające przy realizacji podstawy programowej na drugim etapie edukacyjnym: plastyka (I.1, I.5, II.6), język polski (I.2.8)*

praca w muzeum / zbiory / wystawa stała i czasowa / eksponat / sztuka współczesna / abstrakcja / wyobraźnia / eksperyment

• Święta Barbara i inni patroni – legendy o żywotach świętych

Czas trwania: około 1 godz.

Miejsce: Galeria śląskiej sztuki sakralnej

Dlaczego św. Barbara jest przedstawiana z wieżą? Co trzyma w dłoni św. Dorota? Czy św. Mikołaj był biskupem? Dlaczego św. Katarzyna nogą przydeptuje smoka?

Uczestnicy zajęć, opierając się o kartę zadań, przyglądają się obrazom sakralnym zgromadzonym w muzeum. W ten sposób uczą się rozpoznawać postacie wybranych świętych. Dowiadują się, jaki związek mają opowieści o życiu poszczególnych świętych z atrybutami, z którymi najczęściej są przedstawiani na obrazach, oraz z grupami, którym patronują. Ostatnim etapem zajęć jest stworzenie krótkiej pantomimy na  podstawie żywotów świętych.

Zajęcia uzupełniające przy realizacji podstawy programowej na drugim etapie edukacyjnym: plastyka (I.1, II.5), historia na poziomie klasy 4 (III.4), język polski (I.2.12)*.

sztuka sakralna / żywoty świętych / legenda / atrybuty świętych / narzędzia malarskie / techniki malarskie / grafika warsztatowa / linoryt

• W pracowni artysty

Czas trwania: 1–1,5 godz.

Miejsce: Galeria sztuki polskiej 1800–1945, Galeria plastyki nieprofesjonalnej, sala edukacyjna

Z czego robiono kiedyś farby? Na jakiej powierzchni może powstać obraz? Z czego zrobione jest płótno malarskie? Jak powstaje linoryt?

Podczas zajęć uczestnicy dowiadują się, jak wygląda warsztat artysty. Poznają również cały proces techniczny poprzedzający moment zawieszenia gotowego obrazu na ścianie. Uczniowie mają możliwość zobaczenia, jak wyglądają płótno, krosno, gotowe podobrazie oraz różne rodzaje pędzli. Całość jest uzupełniona oglądaniem różnych technik malarskich mistrzów, których prace prezentowane są w naszych galeriach. Druga część zajęć dotyczy grafiki warsztatowej. Po obejrzeniu wybranych przykładów grupa udaje się do sali edukacyjnej, gdzie każdy uczeń wykonuje pamiątkową odbitkę graficzną.

Zajęcia uzupełniające przy realizacji podstawy programowej na drugim etapie edukacyjnym: plastyka (I.1, I.5, II.6), język polski (I.2.8)*

sztuka sakralna / żywoty świętych / legenda / atrybuty świętych / narzędzia malarskie / techniki malarskie / grafika warsztatowa / linoryt

• Szychta na grubie. Historia kopalni

Czas trwania: 1–1,5 godz.

Miejsce: Galeria plastyki nieprofesjonalnej, wystawa „Światło historii. Górny Śląsk na przestrzeni dziejów”, sala edukacyjna

Jak wyglądał kiedyś dzień z życia górnika? Jak głęboko sięgały podziemne korytarze kopalni? Które zwierzęta pomagały górnikom w pracy? Jak górnicy spędzali wolny czas? Jak zmienia się praca w kopalni?

Zajęcia, podczas których uczniowie przyglądają się codziennej pracy górnika od przekroczenia bramy kopalni aż do końca szychty. W czasie zwiedzania fragmentu wystawy o historii Górnego Śląska zastanawiają się nad tematami dotyczącymi specyfiki regionu – jego związkami z górnictwem i przemianami, jakie dokonywały się i dokonują w tej gałęzi przemysłu. Następnie – na podstawie eksponatów znajdujących się w Galerii plastyki nieprofesjonalnej – uczestnicy zajęć dowiadują się, jak górnicy lubili spędzać czas po pracy. Druga część zajęć prowadzona jest w sali edukacyjnej, gdzie wszyscy wykonują z kartonu wieże kopalniane z ruchomą windą.

Zajęcia uzupełniające przy realizacji podstawy programowej na drugim etapie edukacyjnym: historia na poziomie klasy 4 (I.2), plastyka (III.1), język polski (I.2.11)*

Górny Śląsk / górnik / kopalnia / szychta / szyb górniczy

• W gotyckim kościele

Czas trwania: 1–1,5 godz.

Miejsce: Galeria śląskiej sztuki sakralnej, sala edukacyjna

Na czym malowano gotyckie obrazy? Po co w katedrze gotyckiej witraże? Czy Piękne Madonny rzeczywiście były piękne? Jak długo przepisywano księgi w klasztorach?

Lekcja rozpoczyna się w Galerii śląskiej sztuki sakralnej, gdzie podczas krótkiej pogadanki przypominamy, z czym kojarzy się nam gotyk i jakie charakterystyczne elementy ma kościół gotycki. W kolejnej części zajęć, pozostając w tematyce gotyckiego wnętrza sakralnego, uczestnicy poznają różne rodzaje malarstwa zdobiącego katedry. Podziwiając średniowieczne zabytki zgromadzone na wystawie, opisują najbardziej charakterystyczne cechy gotyckiej rzeźby. Podczas całego spotkania uczniowie korzystają z karty pracy, która pomaga utrwalić wiadomości. Spotkanie kończy się w sali edukacyjnej ćwiczeniem pisania gęsim piórem.

Zajęcia uzupełniające przy realizacji podstawy programowej na drugim etapie edukacyjnym: historia na poziomie klas 5–8 (IV.3, IV.4), język polski (I.2.3)*

katedra / sztuka gotycka / witraż / kaligrafia

• Przy byfyju – czyli o życiu codziennym i od święta na Górnym Śląsku

Czas trwania: 1–1,5 godz.

Miejsce: wystawa „Światło historii. Górny Śląsk na przestrzeni dziejów”, Galeria plastyki nieprofesjonalnej

Czy kahlok służył tylko do ogrzewania? Do kogo młoda para powinna pójść z kołoczem? Kogo można było się spodziewać na swoim gyburstagu?

Zajęcia, które mają na celu przybliżenie zarówno zwyczajów codziennych, jak i obrzędowości świątecznej związanej z domem, rodziną. W czasie zwiedzania fragmentu wystawy uczestnicy oglądają dawną kuchnię w familoku, dowiadują się, jak wyglądał i po co był polterabend. Zajęcia kończą się projektowaniem kubka/filiżanki oraz talerzyka inspirowanych wzornictwem zastaw stołowych ze zbiorów muzealnych. Warsztaty odbywają się na ekspozycji.

Zajęcia uzupełniające przy realizacji podstawy programowej: drugi etap edukacyjny: język polski (I.2.8), plastyka (III.1-2), geografia (XII.1, XIII.1-2)*.

region / tradycje / zwyczaje / obrzędowość

• Z kopalni do familoka

Czas trwania: 1–1,5 godz.

Miejsce: wystawa „Światło historii. Górny Śląsk na przestrzeni dziejów”, Galeria plastyki nieprofesjonalnej

Dlaczego duże miasta rozwijały się na Śląsku? Dlaczego górnicy nosili wąsy? Kto mieszkał w familoku? Na obiad karminadle czy rolada?

Celem zajęć jest zapoznanie uczniów zarówno z przestrzeniami istotnymi dla kultury Górnego Śląska: domem, kopalnią, jak i znaczeniem rodziny. Uczniowie słuchają opowieści o początkach górnictwa oraz o tym, jak jego rozwój wpłynął na krajobraz Śląska. W czasie zajęć poznają także specyfikę pracy w kopalni, zwyczaje w niej obowiązujące, niebezpieczeństwa, jakie czyhały na górników, i dowiadują się, jak odreagowywali stres z tym związany. Zajęcia kończą się grą typu memory dotyczącą Śląska.

Zajęcia uzupełniające przy realizacji podstawy programowej: drugi etap edukacyjny: historia na poziomie klasy 4 (I.1), plastyka (III.1), geografia (XIII.1)*.

region / górnictwo / historia / tradycje

• Od Masajów do Jakutów

Czas trwania: 1–1,5 godz.

Miejsce: przestrzeń edukacyjna „Na tropie Tomka”

Podczas aktywnego zwiedzania w grupach i przy wykonywaniu różnorodnych, angażujących intelekt i zmysły ćwiczeń z karty zadań uczestnicy poznają kulturę ludzi zamieszkujących między innymi afrykańską sawannę, północnoamerykańskie stepy czy azjatycką Syberię. Poznają przyrodę, która otacza ich domostwa, na przykład zapachy, które można poczuć w amazońskiej dżungli, słuchają pradawnej aborygeńskiej opowieści, przymierzają tradycyjne jakuckie stroje, odszyfrowują tajemne znaki Apaczów.

Zajęcia uzupełniające przy realizacji podstawy programowej na drugim etapie edukacyjnym: geografia (I.1.2, I.1.7, III.3), język polski (I.2.11)*

podróż / kontynenty / przyroda / rdzenni mieszkańcy / zwyczaje

• ABC teatru

Czas trwania: 1–1,5 godz.

Miejsce: wystawa „Laboratorium przestrzeni teatralnych. Przeszłość w teraźniejszości”

Po co chodzimy do teatru? Kto pracuje w teatrze? Na czym polega iluzja sceniczna? Jakie informacje można odczytać z kostiumu aktora? Co nam mówi scenografia?

Zajęcia odbywają się w przestrzeni wystawy stałej Centrum Scenografii Polskiej i mają formę spaceru, któremu rytm nadają ćwiczenia z karty zadań. W ten sposób uczestnicy poznają rolę scenografii, rekwizytu i kostiumu w teatrze, a także przyglądają się różnorodnym typom kostiumów zgromadzonym w galerii. W ramach podsumowania dzieci biorą udział w zabawie ruchowej w scenografii z lustrem weneckim.

Zajęcia uzupełniające przy realizacji podstawy programowej na drugim etapie edukacyjnym: język polski (I.1.8, I.2.9, I.2.12), plastyka (III.5)*

teatr / sztuka / kostium / rekwizyt / scenografia

• Literacka podróż z Tomkiem

Czas trwania: 1–1,5 godz.

Miejsce: przestrzeń edukacyjna „Na tropie Tomka”

Gdzie orły zakładają swoje gniazda? Czy wszyscy Indianie nosili pióropusze? Jak wygląda masajski taniec męskości? Jak komunikowali się kiedyś Aborygeni? Jak nazywa się chata Jakutów?

Celem zajęć jest przybliżenie ich uczestnikom przyrody i kultur kontynentów, które przemierzał Tomek Wilmowski – bohater książek Alfreda Szklarskiego. Warsztaty bazują głównie na samodzielności uczestników i ich pracy z ekspozycją i tekstem książki. Zajęcia pobudzają wyobraźnię i uczą uważnego wsłuchiwania się w czytany na głos tekst literacki. Literatura stanowi tu punkt wyjścia do eksplorowania przestrzeni ekspozycji i poznawania świata różnymi zmysłami. Znajomość książek Alfreda Szklarskiego nie jest konieczna do udziału w zajęciach.

Zajęcia uzupełniające przy realizacji podstawy programowej na drugim etapie edukacyjnym: geografia (I.1.2, I.1.7, III.3), język polski (I.2.11)*

kontynenty / przyroda / rdzenna ludność / zwyczaje teatr / sztuka / kostium / rekwizyt / scenografia

• Od amatora do artysty – śląska fotografia

Czas trwania: 1–1,5 godz.

Miejsce: wystawa „Światło historii. Górny Śląsk na przestrzeni dziejów”, Galeria sztuki polskiej po 1945 roku, sala edukacyjna

Czy fotografia jest sztuką? Jak fotoamator stawał się artystą? Jak na Śląsku uczono się fotografii? Jacy są najbardziej znani śląscy fotografowie? Co przedstawiają zdjęcia wykonane na Śląsku?

Zajęcia przybliżają śląskich fotografów oraz ich drogi od amatorstwa do profesjonalizmu. Omawiają ścieżki nauki fotografii oraz charakterystyczne postawy twórcze. Uczniowie przyglądają się śląskiemu krajobrazowi na fotografiach artystycznych i dokumentalnych, dowiadują się, jak różnorodne było spojrzenie fotograficzne na region oraz jakie idee przekazywali twórcy. W drugiej części zajęć jest omawiana „archeologia fotografii” – koncepcja twórcza Jerzego Lewczyńskiego, jednego z najbardziej znanych fotografów tworzących na Śląsku.

Zajęcia uzupełniające przy realizacji podstawy programowej: drugi etap edukacyjny: język polski (I.1, IV.1, I.2.8), plastyka (I.6, II.1, III.1-2), geografia (XII.1, XIII.1-2)*.

fotografia amatorska / fotografia artystyczna / fotografia na Śląsku / XX wiek / śląscy fotografowie

• Fotoplastykon – retro 3D

Czas trwania: 1–1,5 godz.

Miejsce: fotoplastykon

Czym jest fotoplastykon? Czy w XIX wieku możliwe było wykonywanie fotografii 3D? Gdzie w Polsce można jeszcze zobaczyć seans w fotoplastykonie? Czy trudno wykonuje się dzisiaj zdjęcia 3D?

Celem zajęć jest przybliżenie uczestnikom zasad funkcjonowania fotoplastykonu – unikatowego automatu służącego do prezentacji trójwymiarowych zdjęć. Zajęcia rozpoczynają się od omówienia aktualnie prezentowanego w fotoplastykonie seansu, ze szczególnym uwzględnieniem specyficznego charakteru stereoskopii, czyli fotografii 3D. Uczniowie dowiadują się, jak działa fotoplastykon, z jakich części się składa oraz w jaki sposób wykonywano trójwymiarowe kadry w XIX i XX wieku, a także współcześnie. Podczas zajęć nie zabraknie także specjalnie przygotowanych eksponatów, ukazujących inne oblicza seansu fotograficznego.

Zajęcia uzupełniające przy realizacji podstawy programowej: drugi etap edukacyjny: historia na poziomie klasy 4 (III.3), język polski (I.1, IV.1, I.2.8), plastyka (I.6, II.1, III.1-2), geografia (XII.1, XIII.1-2)*.

fotoplastykon / fotografia 3D / stereografia – XIX wiek

• W ciemni fotoamatora

Czas trwania: 1–1,5 godz.

Miejsce: wystawa „Światło historii. Górny Śląsk na przestrzeni dziejów”, sala edukacyjna

Czym jest fotomontaż? Jak i czym w okresie PRL-u robiono zdjęcia? Ile zdjęć można zrobić na kliszy? Po co robimy zdjęcia? Dlaczego zdjęcia przechowujemy w albumach fotograficznych? Dlaczego na kliszy fotograficznej znajdują się dziurki?

Celem zajęć jest przybliżenie medium, jakim jest fotografia analogowa. Na podstawie fragmentu wystawy przedstawiającego ciemnię – łazienkę uczestnicy zajęć poznają tajniki pracy fotografa amatora. Również w tym miejscu na podstawie dawnych zdjęć Górnego Śląska edukator przybliża grupie znaczenie fotografii w dokumentowaniu historii. Druga część zajęć odbywa się w sali edukacyjnej, gdzie uczestnicy podczas praktycznego działania tworzą na podstawie archiwalnych amatorskich zdjęć klatkę filmu fotograficznego metodą kolażu.

Zajęcia uzupełniające przy realizacji podstawy programowej na drugim etapie edukacyjnym: język polski (I.2.8, I.2.11, II.3.1), plastyka (II.1), historia na poziomie klasy 4 (III.3)*

fotoamator / fotografia analogowa / fotomontaż / fotokolaż / fotografia w historii / ciemnia fotograficzna / archeologia fotografii

*Na podstawie „Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej”.

** Na podstawie „Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół”.

INFORMACJE PRAKTYCZNE:

Opłata za wykłady oraz lekcje i warsztaty w salach wystawowych – 7 zł od ucznia. Opłata nie obejmuje zwiedzania wystaw niewchodzących w skład programu lekcji. Wpłaty dokonuje się w kasie muzeum, istnieje możliwość wystawienia faktury. Zajęcia dla grup szkolnych prowadzone są od środy do piątku od godz. 10.00.

Prosimy pamiętać, że:

• maksymalna liczba uczniów w grupie – 25 
• w zajęciach uczestniczy 1 klasa
• grupa spóźniona ponad 15 min. może nie móc skorzystać z lekcji; nie mamy też możliwości rozpoczynania zajęć przed wyznaczoną godziną
• prosimy o poinformowanie w przypadku rezygnacji
• okrycia wierzchnie oraz wszelkie torby i plecaki należy zostawić w szatni

UWAGA!

• Zajęcia są prowadzone wyłącznie z grupami wcześniej umówionymi.
• Udział w zajęciach i wydarzeniach organizowanych przez Muzeum Śląskie w Katowicach i Centrum Scenografii Polskiej jest równoznaczny z wyrażeniem zgody na rejestrację fotograficzną i wykorzystanie zdjęć na potrzeby Muzeum Śląskiego i CSP.

Muzeum Śląskie w Katowicach
ul. T. Dobrowolskiego 1

Godziny otwarcia:

• poniedziałek: nieczynne
• wtorek-niedziela: 10.00–20.00

FORMULARZ KONTAKTOWY: