„Głusza” to projekt, którego częścią jest wystawa stworzona przez słyszących i Głuchych kuratorów, dzięki czemu daje szansę zapoznania się z wizją świata zbudowaną na znakach i obrazach. Opowiada o tym, w jaki sposób język wpływa na nasze postrzeganie rzeczywistości, przybliża mało znaną, ale fascynującą kulturę i sztukę Głuchych.
Wystawa prowadzi nas przez meandry typografii, wielozmysłowych doświadczeń i multimediów. Skłania do refleksji nad znaczeniem języka w rozwoju kultury, zrozumienia różnic pomiędzy językami fonicznymi i przestrzenno-wizualnymi, do których zaliczają się wszystkie języki migowe.
Na wystawie zostaną zaprezentowane dzieła znanych malarzy niesłyszących, między innymi Feliksa Pęczarskiego, a także młodych współczesnych artystów, odważnie odnoszących się do problematyki głuchoty. Widzowie będą mogli zobaczyć prace Daniela Kotowskiego – artysty i performera podejmującego w swojej twórczości temat biowładzy, Justyny Kieruzalskiej – wpisującej się silnie w narracje dotyczące feminizmu i Głuchych kobiet, Mirosława Śledzia – twórcy kwadryzmu, Przemysława Sławika – z silną symboliką związaną z doświadczeniem głuchoty, serię portretów Marka Krzysztofa Laseckiego, a także wideo-arty Tomasz Grabowskiego i wiele innych dzieł.
W przestrzeni wystawy znajdą się również instalacje dotyczące problematyki komunikacji autorstwa Łukasza Ziemby i Ingi Ginalskiej, Klaudii Wysiadeckiej i Katarzyny Stefańskiej oraz grupy Tajny Projekt (Kacper Mutke, Michał Urbański).
Wartym uwagi dziełem jest praca ukraińskiej artystki Viktorii Tofan pt. „Zakłócenia we krwi”. Jest to instalacja osobna, w której widz obcujący z materią tekstu doświadcza trudności związanych z rozumieniem języka obcego, procesem uczenia się, oswajania z treścią. Sytuacja ta jest bezpośrednim doświadczeniem osób niesłyszących, dla których język foniczny to język obcy.
Wystawa jest okazją do otwartej dyskusji na temat nurtu Deaf Art. Jest to nurt mało znany w Europie, o bardzo silnym nacechowaniu krytycznym, w którym Głusi manifestują swoją językowo-kulturową odrębność, przeciwstawianie się wszelkim formom dyskryminacji, wykluczenia, osobiste przeżycia związane z ograniczeniem możliwości rozwoju i edukacji w natywnych językach migowych. Prace te są swoistym studium historii audyzmu – dyskryminacji Głuchych w świecie zdominowanym przez kulturę dźwięku. W 2021 roku Muzeum Śląskie, jako pierwsze w Polsce, zakupiło obrazy Nancy Rourke, które będzie można zobaczyć na wystawie.
Zwiedzanie może odbywać się w języku polskim, angielskim, polskim języku migowym, International Sign. Dzięki dodatkowym ułatwieniom wystawa jest dostępna również dla osób niewidomych, w spektrum autyzmu, porozumiewającym się w języku ukraińskim.
Kuratorzy wystawy: Dagmara Stanosz, dr Michał Burdziński, Michał Justycki, Agnieszka Kołodziejczak.
od 24.06.2022
Muzeum Śląskie w Katowicach
ul. T. Dobrowolskiego 1
Publikacja „Głusza”
„Głusza” powstała z potrzeby opowiedzenia o nieoczywistościach komunikacji i inspiracji językiem przestrzenno-wizualnym. Dziesięciu autorów – Głuchych i słyszących – odnosi się w swoich artykułach do problematyki komunikacji, kultury i sztuki Głuchych, języków migowych, a także eksperymentalnych form zapisu. Jest to pierwsza publikacja, w której teksty popularnonaukowe dostępne są w wersjach migowych, a projekt graficzny odzwierciedla dialog między światem dźwięku i ciszy, wizualizacją znaku w rysunku i w ruchu, zapisem w formie druku i w formie wideo. Publikacja w wersji papierowej dostępna jest w sklepie Muzeum Śląskiego.
Redakcja merytoryczna: Dagmara Stanosz
Tłumaczenia na polski język migowy (PJM), International Sign (IS): Damian Rzeźniczak
Przygotowanie napisów w języku polskim: Irena Piecha
Tłumaczenie napisów na język angielski: Ewelina Hoare
Realizacja nagrań filmowych: Łukasz Głąb
Artykuły w polskim języku migowym z napisami w języku polskim
- Wstęp
2. Michał Justycki – Rozmowa z samym sobą / Dagmara Stanosz, Z perspektywy Słyszaka
3. Agnieszka Kołodziejczak – Tożsamość Głuchych artystów w Polsce – świadome działanie czy przypadek?
4. Daniel Kotowski – Patrzenie przez okulary kompletnego i niekompletnego – kontrola głuchego ciała ludzkiego
5. Justyna Kieruzalska – Tożsamość Głuchych kobiet a feminizm
6. Marek Krzysztof Lasecki – Sztuka Głuchych w Polsce. Głusi i ich ślady życia od XIX wieku
7. Tomasz Adam Świderski – Wybrane zagadnienia z historii Głuchych w Polsce
8. Zuzanna Teper-Solarz – Piętno – przekleństwo czy dobrodziejstwo Głuchych?
9. Anna Kuder, Joanna Wójcicka – Historia języków migowych
10. Dagmara Stanosz – Nieoczywistość, patografia, tekst
11. Klaudia Wysiadecka, Katarzyna Stefańska – Problematyka osób z wadą słuchu w relacji ze słyszącymi
12. Biogramy
Artykuły w International Sign z napisami w języku angielskim.
- Introduction
2. Michał Justycki, An interview with myself/ Dagmara Stanosz, From the Hearie’s perspective
3. Agnieszka Kołodziejczak, Identity of Deaf artists in Poland – purposeful action or chance?
4. Daniel Kotowski, Through the eyes of an incomplete and complete
5. Justyna Kieruzalska, Identity of Deaf women and feminism
6. Marek Lasecki, The art of the Deaf in Poland. The Deaf and traces of their lives since the 19th century
7. Tomasz Świderski, Selected topics from the history of the Deaf in Poland
8. Zuzanna Teper-Solarz, Stigma – a curse or a blessing of the Deaf?
9. Anna Kuder, Joanna Wójcicka, The history of sign languages
10. Dagmara Stanosz , Un-obviousness, text, patography
11. Klaudia Wysiadecka, Katarzyna Stefańska, Problem of people with hearing impairement in relations with the hearing
12. Photographs of the authors and biographical notes