31 lipca w Galerii Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach odbędzie się wernisaż wystawy porezydencyjnej „Historie o chodzeniu po mieście” przygotowanej przez kuratorkę Martę Lisok.

Zaproszeni artyści – Przemek Branas, Agnieszka Antkowiak i Aleksandra Nowakowska – odniosą się do wystawy Zajawka. Śląski hip-hop 1993–2003 prezentowanej w Muzeum Śląskim. Wystawa jest formą follow-upu, wykorzystującą stosowane w rapie nawiązania do popularnego utworu przez sparafrazowanie go w tekście nowej piosenki.

Tekst kuratorski:

Pasożytując na figurze rapera, wykorzystują związaną z nim ikonografię i styl życia. Przywdziewają na chwilę jego kostium, ale noszą go podszewką do góry, próbują zdekonstruować powtarzające się strategie, charakterystyczne gesty. Tak przygotowani podejmują się czytania miasta jako problematyki centralnej w dyskursie polskiego hip-hopu, w którym struktura urbanistyczna rozumiana jest jako tekst. Miasto, potraktowane jako język, tworzy nieskończoną ilość ścieżek do przebycia, w tym kontekście przemierzanie go staje się indywidualnym aktem mowy.

Owa praktyka chodzenia, rozumiana jako budowanie określonej narracji, przywodzi na myśl Niewidzialne miasta Italo Calvino. Tworząc przegląd utopijnych rozwiązań urbanistycznych, pisarz roztacza hipnotyzującą wizję nawyków mieszkańców, których reguły wyznacza architektura jako upostaciowanie systemu. Odczasownikowy opis przestrzeni modelujących poszczególne zachowania oparty jest tam na negatywnych konotacjach takich czynności jak: przytrzaskiwanie, miażdżenie, naprostowywanie, osaczanie, oddzielanie i inne praktyki dyscyplinujące ciała użytkowników.

Jednym z całego zastępu przeciwników tego typu myślenia o przestrzeni – jako wymuszającej określone zasady przemieszczania się – był Guy Debord. W 1956 roku wprowadził w obszar filozofii zaczerpnięte z nomenklatury żeglarskiej pojęcie dryfu. Określał nim eksperymentalne zachowanie, poruszanie się w przestrzeni w poprzek konwencjonalnych porządków, szczególny rodzaj uważności na otoczenie. Inicjowane przez niego praktyki dryfowania były echem doświadczeń dzielonych wcześniej przez wędrowców, wagabundów, flaneurów, beatników, za każdym razem stając się zalążkiem podejrzanych praktyk przekraczających stateczne nawyki osiadłych.

Idący tym tropem Branas, Antkowiak i Nowakowska badają anatomię przechadzki, czyli samo podłoże hip-hopowego imaginarium, bazującego na gestach zawłaszczania otoczenia, naznaczania go przez prywatne sygnatury. Przestrzeń jest w tym kontekście tworzoną w rytm kroków opowieścią o metropolii podzielonej na osiedla, terytoriach, przez które przebiegają krzyżujące się ścieżki, gorących miejscach w tkance miasta.

Wspólnym mianownikiem tych aktywności jest przekór wobec ekonomii myślenia, przeciwko przemyślnemu zagospodarowaniu czasu i celowości. Dla Antkowiak, Nowakowskiej i Banasa fascynujące jest właśnie wałęsanie się, włóczenie, krążenie w tempie pięciu kilometrów na godzinę, rytm pieszego czytania miasta, poddanie się sytuacji, swobodne przenikanie tego, co wewnętrzne i zewnętrzne.

Podbijając spontaniczny wymiar przechadzki jako przestrzennego eksperymentu, artyści odrzucają postulat strzeżenia granic, struktur, płci. Poddają się pragnieniu nieskończonej elastyczności. Badają tożsamość bez silnej podstawy, nieustannie zagrożonej rozbiciem i rozproszeniem.

Pozostawiają za sobą relikty po ryzykownych wyjściach w noc, metamorfozach odbywających się przy ograniczonej widoczności, poza kontrolującym wzrokiem praworządnych mieszkańców.

W tym lunatycznym ruchu nic nie jest już pewne i nic nie jest własne. Tożsamości okazują się chwiejne jak galaretki. Miasto uwodzi i wchłania swojego narratora. Zdemaskowany raper znika, porzucając swoje atrybuty, wyzwala się z roli, zrzuca skórę, pozostawiając cienką wylinkę. Zostaje zwolniony z obowiązku bycia silnym i wściekłym, może być po prostu poetą.

Kuratorka: Marta Lisok

„HISTORIE O CHODZENIU PO MIEŚCIE” 

WYSTAWA POREZYDENCYJNA W GALERII SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ BWA W KATOWICACH

DO WYSTAWY CZASOWEJ ZAJAWKA. ŚLĄSKI HIP-HOP 1993–2003

31.07–1.09.2019

miejsce: Galeria Sztuki Współczesnej BWA, Katowice, al. Korfantego 6

Wernisaż: 31.07.2019, godz. 18.00

Fot. Fragment projektu Agnieszki Antkowiak