Gliwicka radiostacja jest ważnym symbolem miasta, charakterystycznym punktem, elementem łączącym to, co historyczne z nowymi symbolicznymi identyfikacjami. Wykonany z drewna modrzewiowego maszt radiostacji jest najwyższą drewnianą konstrukcją w Europie i zarazem najwyższą drewnianą stacją nadawczą na świecie.

Radiostacja jest Pomnikiem Historii – to tam 31 sierpnia 1939 roku miała miejsce prowokacja gliwicka, operacja typu false flag, będąca propagandową akcją dywersyjną. By zyskać pretekst do wypowiedzenia Polsce wojny, III Rzesza zaplanowała na granicy polsko-niemieckiej serię zainscenizowanych zdarzeń. W Gliwicach niemieccy napastnicy udający Polaków zaatakowali radiostację. W działaniach zginął Franciszek Honiok, uważany za symboliczną pierwszą ofiarę II wojny światowej. Z przygotowanego komunikatu finalnie do radiosłuchaczy dotarło tylko dziewięć słów: „Uwaga, tu Gliwice. Radiostacja znajduje się w polskich rękach…”. Następnie radio zamilkło z niewyjaśnionych przyczyn. Choć akcja nie powiodła się tak, jak zaplanowano, 1 września 1939 roku rozniosła się po świecie spreparowana informacja o „polskim napadzie”, a prawdziwe tło tamtych wydarzeń poznano dopiero podczas procesów norymberskich.

Współczesny wizerunek gliwickiej wieży jest znakiem wizualnym kojarzonym z miastem. Cykl „False flag” Jadwigi Janowskiej to projekt fotograficzny o subiektywizowaniu symboli. Janowska nawiązuje do historii, wykorzystując archiwalne fotografie wykonane w czasie budowy masztu radiostacji, przedstawiając następnie jej współczesne oblicze. Ukazuje wszechobecność wieży, górującej nad miastem, wyłaniającej się zza budynków i drzew, obecnej w przestrzeni publicznej i prywatnej, a nawet na ciele mieszkańców. Znak jest eksploatowany na różne sposoby, zarówno w obiegu komercyjnym, jak i publicznym. Wieża może być wszystkim – Pomnikiem Historii, gliwicką wieżą Eiffla, tatuażem, nadrukiem czy kawałkiem pizzy zjadanym przez artystkę. Fotografka w przewrotny sposób podkreśla, że symbol miasta wymyka się sztywnym ramom, staje się sposobem identyfikacji z miejscem. „False flag” Jadwigi Janowskiej wskazuje, że symbol danej przestrzeni jest z jednej strony czymś stałym, a z drugiej jest to także najbardziej subiektywna rzecz w mieście.

• Kurator wystawy: Dominika Szczech
• 4.04.2024 – 31.08.2024
• Muzeum Śląskie w Katowicach, ul. T. Dobrowolskiego 1 / teren zewnętrzny, plac Fajrant