Interdyscyplinarna ekspozycja, przygotowana z okazji 70. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Ukazuje życie codzienne Górnoślązaków zamieszkałych po obu stronach granicy polsko-niemieckiej w ostatnich miesiącach przed wybuchem wojny, przybliża atmosferę tamtych dni.

Na wystawie zobaczymy m.in. fotografie, dokumenty, czasopisma z tamtych czasów, przedmioty dokumentujące życie codzienne, a także kamień graniczny z granicy polsko-niemieckiej, pamiątki wojskowe (broń, elementy umundurowania obydwu stron) oraz unikalne zdjęcia przygotowań do wojny.

Od chwili wytyczenia w 1922 roku nowej granicy konflikty polsko-niemieckie na różnych płaszczyznach były stałym elementem tutejszej codzienności, którym nie była w stanie zapobiec obowiązująca do 1937 roku Konwencja Genewska. Przemówienie Hitlera z 28 kwietnia 1939 roku, jednostronnie zrywające zawarty w 1934 roku pakt o nieagresji, i zdecydowana odpowiedź polskiego ministra spraw zagranicznych, Józefa Becka, wygłoszona na forum sejmowym 5 maja sprawiły, że od tej chwili wybuch zbrojnego konfliktu polsko–niemieckiego był nieunikniony.

Mimo rosnącego zagrożenia po obu stronach granicy życie codzienne biegło na pozór normalnie, czego dowodem są protokoły posiedzeń władz samorządowych, sprawozdania z działalności towarzystw kulturalno-oświatowych, zamieszczane na łamach prasy sprawozdania z rozmaitych uroczystości. Zupełnie inny charakter mają poufne meldunki Straży Granicznej i Policji, donoszące o rosnącej aktywności niemieckich grup dywersyjnych działających w województwie śląskim. Prasa niemiecka wychodząca w miastach nadgranicznych – Bytomiu i Gliwicach – rozpętała antypolską propagandę, która wzmogła się zwłaszcza od połowy sierpnia.

W ostatnich dniach sierpnia nasiliły się prowokacje niemieckie. Najgłośniejszą prowokacją, która miała dać Hitlerowi oficjalny pretekst do rozpoczęcia wojny, był atak na radiostację gliwicką przygotowany przez Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy. Wieczorem 31 sierpnia 1939 roku grupa uzbrojonych Niemców wtargnęła do radiostacji, nadając stamtąd wygłoszony częściowo po polsku – rzekomo w imieniu powstańców – apel o rozpoczęcie walki z Niemcami. Kilka godzin później rozpoczęła się II wojna światowa.

Kurator wystawy: dr Małgorzata Kaganiec.