Performatywny Magazyn to program rezydencji artystycznych mający na względzie stworzenie strefy dla działań artystów sztuk wizualnych i performatywnych z Polski i zagranicy, którzy nie ukończyli 35 roku życia.

Cykl rezydencji artystycznych ma umożliwić młodym artystom zdobywanie nowych doświadczeń poprzez realizację projektów twórczo reinterpretujących zaproponowany przez Muzeum temat. Zakłada on również poszerzenie kompetencji kulturowych i wrażliwości na współczesne środki wyrazu wśród odbiorców Programu. Zgłaszane do programu projekty powinny odznaczać się pomysłowością, kreatywnością oraz otwartością na tworzenie interdyscyplinarnych projektów, jak również na współpracę ze społecznością lokalną. W zamian Muzeum oferuje przestrzeń do pracy oraz spotkań z widzami, możliwość konsultacji z wykwalifikowanym zespołem i współpracującymi z instytucją ekspertami oraz promocję projektu.

Celem naboru odbywającego się w ramach pierwszego cyklu rezydencji (a drugiej odsłony Performatywnego Magazynu), było wyłonienie projektów reinterpretujących temat Przemysłowa panorama Śląska, ze szczególnym uwzględnieniem tych koncepcji, których autorzy odnosili się do zmian związanych z rozwojem przemysłu i jego wpływem na środowisko. W ramach pierwszej edycji programu rezydencjonalnego oczekiwaliśmy projektów podejmujących dyskurs z przeszłością, na nowo odczytujących dziedzictwo industrialne, a także dotykających temat pamięci miejsca.

Do programu zgłoszono 50 projektów, spośród których zespół Muzeum Śląskiego wyłonił 10 prac. Ich autorzy mieli możliwość osobistego przedstawienia i omówienia przygotowanych przez siebie koncepcji przed interdyscyplinarnym jury, które obradowało w składzie: Alicja Knast – Dyrektor Muzeum Śląskiego, dr hab. Aleksandra Kunce, mgr inż. arch. Roma Skuza, dr hab. Bogdan Król. Wyłoniona w konkursie praca Szymona Kuli w sposób twórczy wydobywa nieoczywiste konteksty związane z regionem Górnego Śląska, jego historią, kulturą oraz ekosystemem.

Projekt Szymona Kuli zaskakuje połączeniem sportu, którego fanami są odbiorcy masowi o różnorodnym światopoglądzie (często ze sobą skonfliktowani, wyrażający swoje poglądy m.in. poprzez murale), i poezji jako środka przekazu adresowanego do elitarnej grupy odbiorców. Jednak ze względu na twórcę tej poezji – Rafała Wojaczka, poetę kontrowersyjnego, którego korzenie to Śląsk, a twórczość odzwierciedla rzeczywistość nie tylko śląską – elementy te wydają się właściwie spójne, oczywiste. Szymon Kula wykazał się również zrozumieniem dla moralnych i społecznych trudności, które może napotkać w pracy, stanowiły przesłankę, że realizując projekt, będzie robił to z poszanowaniem miejsc i praktyk kulturowych.

Idea programu: Magdalena Czerny-Kehl
Koordynator realizacyjny: Agata Polak

____________________

 Szymon Kula – Transfer

Tytuł projektu może być odczytywany na wielu płaszczyznach; odnosi się zarówno do piłkarskiego transferu podczas którego zawodnik zmienia drużynę, jak i do strategii artystycznej w której artysta przenosi fragmenty wierszy na grunt sportowych logotypów. Jednocześnie podkreśla on specyfikę Śląska jako regionu, który był przedmiotem transferów zarówno w sensie politycznym, gospodarczym jak i przemysłowym. Podejmując temat industrialnej panoramy regionu przez pryzmat sportu Szymon Kula przypomina historię najstarszych klubów piłkarskich funkcjonujących na tym zróżnicowanym kulturowo obszarze. Ikonografia futbolowa na stałe wpisuje się w krajobraz i architekturę Śląska, a historia poszczególnych klubów i zrzeszeń jest nieodłącznie związana z przemysłową przeszłością, co sugerują nazwy drużyn, takie jak „Kolejarz” czy „Górnik”. Malowane na murach znaki mają dla niektórych subkultur znaczenie niemal sakralne i silnie ideologiczne. Na tej płaszczyźnie powstają konflikty światopoglądowe, ale też formalne; kiedy symbole jednego klubu przesłaniają godło drużyny przeciwnika.

Idea projektu opiera się na subtelnej modyfikacji poszczególnych herbów. Zachowując kolor, kształt oraz konwencje oryginalnych znaków graficznych artysta wykorzystuje fragmenty wierszy legendarnego śląskiego poety Rafała Wojaczka, wpisując je w miejsce pierwotnego tekstu. Twórczość Wojaczka oparta o kontrast dosadnej warstwy językowej z głębokim liryzmem znajduję nowy kontekst, analogicznie fragmenty wierszy umieszczone w kolokwialnym środowisku ikonograficznym przemycają kontrastującą treść. W ten sposób zmodyfikowane obrazy zostają przeniesione na płaszczyznę ścian, murów czy budynków w formie murali na terenie całego województwa, kamuflując się wśród istniejących już inskrypcji graffiti. Gest ten zyskuje w kontekście społecznym wydźwięk performatywny i prowokacyjny. Przyjmując formę akcji malarskich przeprowadzanych na terenie miast takich jak Katowice, Gliwice, Mysłowice, Chorzów, Bytom czy Siemianowice, projekt porusza problem przestrzeni publicznej oraz jej zawłaszczania przez ugrupowania chuligańskie czy inne subkultury. Zarówno sam akt malowania znaku na ścianie jak i kolejne fazy jego interakcji z lokalnym środowiskiem, w których może on zostać zlikwidowany bądź przetworzony, będą dokładnie dokumentowane. Lokalizacje poszczególnych interwencji są ściśle związane z historią poszczególnych drużyn i znaczą miejsca ich powstania, najczęściej sytuując się w okolicach nie istniejących już boisk czy stadionów. W efekcie zostaje utworzona mapa czy też szlak łączący wszystkie powstałe realizacje.

Ostatecznie zamysł projektu stanowi próbą redefinicji i twórczego przepracowania zakłóceń wizualnych śląskiej rzeczywistości miejskiej, jak kojarzone są piłkarskie graffiti.

Szymon Kula (1994) – Urodzony w Katowicach, gdzie z wyróżnieniem ukończył edukację w Ogólnokształcącej Szkole Sztuk Pięknych. Absolwent Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu oraz Glasgow School of Art w Szkocji. Laureat nagrody Santander Universidades za wszechstronną działalność artystyczną, oraz stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Programu Młoda Polska. W swojej praktyce artystycznej zajmuje się ikonograficznymi peryferiami eksplorując to pole jako niewyczerpane złoże inspiracji. Szymon Kula zawłaszcza, przetwarza i recykluje różnorodne konwencje i motywy artystyczne. Posługując się przy tym medium obrazu konfrontuje on tradycyjną metodologie ze współczesnym środowiskiem medialnym włączając do procesu twórczego elementy performance czy też instalacji. Podróż stanowi dla niego podstawowy katalizator idei a jego realizacje wpisują się w obszar działań site – specific – nawiązując dialog z konkretną przestrzenią czy też miejscem. Jego prace prezentowane były w ramach wielu wystaw w Polsce jak i za granicą.

Realizacja murali w przestrzeni miasta: wrzesień-październik 2018 r.

Lokalizacje, w których działał artysta:

• Katowice, ul. Lelewela 2 – 24.09 – 25.09
• Katowice, ul. Lelewela 3 – 26.09
• Katowice, ul. Lelewela 4 – 27.09
• Katowice, ul. Gliwicka 126 – 01.10 – 02.10
• Katowice, ul. Gliwicka 186 – 03.10
• Katowice, wiadukt Wiśniowa/Obroki – 04.10
• Katowice, Stadion AWF – 08.10 – 09.10
• Chorzów, ul. Kaliny 49 – 10.10
• Mysłowice, areszt – 11.10