Wanda Fik-Pałkowa. Teatr i malarstwo

1 grudnia, 2023
Kategoria: Archiwum wystaw

Wystawa prac Wandy Fik-Pałkowej Teatr i malarstwo prezentowana jest w Galerii Teatru Korez, dawnej siedzibie Centrum Scenografii Polskiej Oddziału Muzeum Śląskiego w Katowicach. Idea utworzenia muzeum scenografii została zainicjowana przez prof. Zenobiusza Strzeleckiego, scenografa, teoretyka i historyka plastyki teatralnej. Postulował on konieczność utworzenia stałej placówki gromadzącej obiekty i dokumentację scenograficzną wraz z opracowaniem naukowym i upowszechnianiem wiedzy o niej. W 1985 roku w reaktywowanym Muzeum Śląskim w Katowicach z inicjatywy Jerzego Moskala utworzony został Dział Plastyki Teatralnej, który w 1991 roku przekształcono w oddział Muzeum. W statucie zapisano: „Siedzibą Centrum są Katowice, a terenem działania cały kraj”. W ślad za wieloletnimi planami Strzeleckiego, do 2006 roku wystawiano tu w bardzo szczególny sposób projekty, elementy scenografii oraz rekwizyty. Miejscem tych działań była właśnie ta sala ekspozycyjna, celowo upodobniona do sceny teatralnej, z drewnianą podłogą i pomalowanym na czarno stropem. Tu narodził się pomysł „teatru projektów”, wystaw dających drugie życie koncepcjom scenograficznym. Moskal w swej praktyce wystawienniczej uświadamiał widzowi, czym jest myśl scenografa zawarta w projekcie. Zapoczątkowana przez niego kolekcja liczy obecnie ponad piętnaście tysięcy obiektów. Od maja 2014 roku Centrum znalazło kolejną siedzibę w nowym gmachu Muzeum Śląskiego na terenie dawnej kopalni „Katowice”.

W marcu 2022 roku przypadła setna rocznica urodzin Józefa Szajny. Dla uczczenia tego wydarzenia w Centrum Scenografii przygotowano cykl wydarzeń, z których najważniejszym była wystawa 100 × TeArt. Wolność Józefa Szajny. Na wernisażu poznałam panią Wandę Fik-Pałkową, uczennicę Szajny. Rozmawiałyśmy o najważniejszych ideach, które manifestował w swej twórczości jako człowiek głęboko naznaczony cierpieniem, który życie afirmuje, docenia, widza zaś przestrzega, pyta, prowokuje. Wtedy zrodził się pomysł retrospektywnej wystawy jej dorobku artystycznego. Inspiracją był dla mnie cytat z dzieł teoretycznych Szajny: „Sztuka jest dla mnie wielkością, patosem, metaforą, sięganiem gwiazd. Z drugiej jednak strony jest zejściem na ziemię do rzeczy najprostszych, aby pokazać coś wielkiego”.

Wanda Fik-Pałkowa studiowała w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych u najwybitniejszych pedagogów: malarstwo u Zbigniewa Pronaszki, scenografię u Andrzeja Stopki i Józefa Szajny. Uprawiała równocześnie scenografię i malarstwo. Jej prace docenił wspomniany na wstępie prof. Strzelecki w kompendium wiedzy Współczesna scenografia polska. Wybrane prace z prezentowanych na tej wystawie znajdą swe miejsce w kolekcji Muzeum Śląskiego. Będą materiałem do badań i edukacji, a także przykładem urzeczywistnienia myśli scenografa w przestrzeni i idei ulotnej sztuki teatru zachowanej w projekcie.