100. rocznica powrotu części Górnego Śląska do Macierzy to doskonała okazja do przedstawienia ciekawej i wciąż mało znanej historii tego regionu. Od 21 czerwca na Dziedzińcu Pałacu pod Blachą przy Zamku Królewskim w Warszawie dzieje tych ziem przybliży niezwykła wystaw plenerowa – „Dla Ciebie, Polsko Śląsk”.

Wystawa przygotowana przez Muzeum Śląskie w Katowicach ma na celu zaprezentowanie najważniejszych wydarzeń, tzw. kamieni milowych, w dziejach Śląska, poczynając do czasów najdawniejszych (średniowiecza) po XX wiek – powrót Śląska do Macierzy i jego funkcjonowanie w Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej.

Przedstawione zostaną momenty kluczowe w historii tej części RP – przeplatające się z ciekawostkami dotyczącymi kultury i historii regionu. Ekspozycja w swym założeniu spełniać ma ważne zadanie – przybliżać i wyjaśniać burzliwe losy Śląska, dając asumpt do refleksji i zrozumienia przeszłości oraz teraźniejszości mieszkańców śląskiej ziemi. Oni właśnie, utrzymując niezmiennie swą tożsamość i kulturę, ponad sto lat temu wywalczyli powrót do ojczyzny.

Walorem poznawczym wystawy jest ponad 100 czarno-białych zdjęć archiwalnych przedstawionych w nowej formie. Zdjęcia zostały poddane przez autora wystawy szczegółowemu procesowi koloryzacji, dzięki czemu odbiorcy mają wrażenie poznania przeszłości w rzeczywistej dla niej formie, „tu i teraz”. Przechodząc przez wystawę, odbiorca poznaje nie tylko fakty, ale też osoby ważne dla historii Śląska, a lustra umieszczone na ekspozycji dają widzowi szansę odszukania siebie w tej historii. Puntem centralnym wystawy jest świetlna instalacja artystyczna symbolizująca Śląsk w postaci diamentu. Diament to czysty węgiel – cenna i najtwardsza substancja występującą w przyrodzie.

Celem wystawy jest przedstawienie odbiorcom spoza Górnego Śląska historii tego regionu przez pryzmat związków z innymi polskimi ziemiami. Mimo wielowiekowej odrębności państwowej Polski i Górnego Śląska związki te pozostały silne, widoczne są zwłaszcza w kulturze, języku i religii. Równocześnie Górny Śląsk wykształcił własne tradycje czy gwary, które nadal charakteryzują Górnoślązaków. Powrót części ziem Górnego Śląska wraz z ziemią cieszyńską do Polski w 1922 roku wzbogacił Rzeczpospolitą. Mimo przyłączenia do Polski ziemie górnośląskie zachowały pewną odrębność i większy zakres samorządności dzięki Statutowi Organicznemu – ustawie o randze konstytucyjnej, uchwalonej przez Sejm Rzeczpospolitej w 1920 roku dla przyszłego województwa śląskiego. Województwo to było najmniejszym spośród wszystkich w II RP, jednak przynosiło skarbowi państwa największe wpływy, choć odprowadzało do Warszawy jedynie część swoich dochodów.

• Prezentujemy fotorelację z wernisażu autorstwa Rafała Wyrwicha: