12 maja zapraszamy na wernisaż nowej wystawy czasowej „Arcyświątkarz Wowro”, która prezentowana będzie do 4 września 2022 roku w budynku Centrum Scenografii Polskiej w Muzeum Śląskim w Katowicach.

To strugactwo, wicie, moje to tak, jabyk godoł z Panem Bogiem… Jędrzej Wawro

Wystawa będzie prezentować twórczość Jędrzeja Wawry (1864–1937), znanego pod gwarową wersją nazwiska Wowro. Tego niezwykłego artystę za życia okrzyknięto ostatnim „świątkarzem beskidzkim”, „snycerzem bogów”, a nawet „arcyświątkarzem”. Emil Zegadłowicz pisał o nim, że jest „najszczerszym polskim artystą” oraz stawiał go w rzędzie największych rzeźbiarzy obok Wita Stwosza czy Ksawerego Dunikowskiego. Wawro był jednym z najpopularniejszych twórców ludowych okresu międzywojnia – to nie tylko utalentowany rzeźbiarz, ale również drzeworytnik i gawędziarz, a jednocześnie analfabeta żyjący w skrajnej biedzie, którego największym bogactwem były: talent oraz wyobraźnia. Cytując za Tadeuszem Sewerynem, można rzec, że był to „człowiek prosty, niepiśmienny, ale nie analfabeta duchowy”.

Wypowiadał się w klocku lipiny i snuciu legend pachnących fiorettami świętofranciszkańskiej łąki, ale twórczość jego jednym płynęła łożyskiem. Legendy jego są bowiem treścią, a rzeźby formą tych samych uczuć Tadeusz Seweryn

Wystawa ma w swoich założeniach promować kolekcję Działu Etnografii Muzeum Śląskiego, w której znajdują się cenne i unikalne nabytki w postaci 17 rzeźb Jędrzeja Wawry pozyskanych w 2020 roku z rodzinnych zbiorów krakowskiego kolekcjonera Władysława Horbackiego. Zachwycony świątkami Wawry, ale też samym twórcą kolekcjoner pozostawał z rzeźbiarzem w bliskiej relacji. Rzeźby, które nabył od artysty, przez wiele lat zdobiły jego mieszkanie, by po prawie stu latach trafić do Muzeum Śląskiego w Katowicach. Zbieg okoliczności sprawił, że rok po zakupieniu kolekcji Horbackiego Muzeum Śląskie odzyskało etnograficzne zbiory z przedwojennej kolekcji Muzeum Śląskiego. Wśród nich znalazły się również rzeźby, klocki i odbitki drzeworytnicze Jędrzeja Wawry.

Na wystawie Arcyświątkarz Wowro będzie można zobaczyć prace twórcy z kolekcji Muzeum Śląskiego w Katowicach, a także eksponaty i fotografie archiwalne użyczone przez inne instytucje. Narracją wystawy będą wypowiedzi osób znających artystę, a przede wszystkim opowieści samego Wowry. Dopuszczony do głosu z właściwym sobie czarem, humorem, lekkością przeniesie nas w świat swoich świątków, ale też opowie o sobie, trudach życia, biedzie, o swojej „strugacce”. Powie również o odwiedzinach pewnego „pana wojewody” z Krakowa, który „za spyrki i kiełbase” zakupił od niego wszystkie świątki. To właśnie one stały się przyczynkiem do powstania wystawy Arcyświątkarz Wowro.

Wystawie towarzyszyć będzie prezentacja e-wystawy pt. Jędrzej Wawro – drzeworytnik mimo woli przygotowanej przez Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie.

Prezentowane obiekty pochodzą ze zbiorów: Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie, Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Muzeum Miejskiego Suchej Beskidzkiej, Muzeum Fotografii w Krakowie i Muzeum Śląskiego w Katowicach.

Kuratorka: Joanna Kryszka

12.05.2022 – 4.09.2022

Muzeum Śląskie w Katowicach

ul. T. Dobrowolskiego 1

budynek Centrum Scenografii Polskiej