Aktywność twórcza Jerzego Lewczyńskiego rozciąga się na sześć dekad. Ewoluowała od doświadczeń piktorialnych, konstruktywistycznych poprzez wizualną polemikę z socrealizmem, aż do eksperymentu i tendencji konceptualnych. Wystawa prac J. Lewczyńskiego, Z. Beksińskiego i B. Schlabsa, zorganizowana z 1959 roku, utrzymana w konwencji pokazu zamkniętego, przez krytyków nazwana antyfotografią, okazała się momentem przełomowym w kształtowaniu się postaw neoawangardowych w polskiej fotografii.

Twórczości autora towarzyszyła refleksja teoretyczna, która doprowadziła go do wypracowania koncepcji nazwanej archeologią fotografii. Jej istota sprowadza się do budowania wypowiedzi fotograficznych z użyciem prac innych autorów, w tym anonimowych twórców. Artefakty przeszłości, bezimienne i zapomniane użyte jako materia twórcza, zostały ponownie włączone w aktualny dyskurs i rozważania.

Podejmowane tematy Lewczyński analizował przez pryzmat własnej biografii, która stanowiła dlań ważny punkt odniesienia. Dorobek Jerzego Lewczyńskiego na polu fotografii, jej teorii i krytyki stanowi niepodważalny wkład w rozwój medium i poszerza spektrum praktykowanych sposobów obrazowania.

Prezentujemy wybrane, ikoniczne prace, które usytuowały Jerzego Lewczyńskiego w gronie najważniejszych polskich artystów wizualnych XX wieku.

Danuta Kowalik-Dura