Muzeum Śląskie obchodzi w tym roku jubileusz 90-lecia swojego istnienia. Przygotowaliśmy szczegółowe kalendarium wydarzeń związanych z instytucją. Zachęcamy do zapoznania się. 

W kalendarium znalazły się m.in. takie pozycje jak restytucja jednostki, pierwsza wystawa, budowa nowej siedziby czy uhonorowanie prestiżowymi nagrodami.

Kalendarium Muzeum Śląskiego

• 24 marca 1924 – powstanie Towarzystwa Muzeum Ziemi Śląskiej z siedzibą w Katowicach. Prezesem został dr Ernest Farnik z Cieszyna, działacz społeczny, wizytator szkół średnich Wydziału Oświecenia Publicznego Urzędu Wojewódzkiego Śląskiego. Celem Towarzystwa było gromadzenie i przechowywanie okazów o muzealnej wartości, udostępnianie ich zwiedzającym, organizowanie odczytów i wykładów z zakresu krajoznawstwa i ludoznawstwa śląskiego, a także publikowanie prac z tego zakresu. Do zarządu, oprócz Farnika, weszli: Stanisław Ligoń, (?) Majowski, Konstanty Prus, ks. Emil Szramek, ks. Józef Niedziela, (?) Szaflik, Józef Prażmowski i Bronisława Szymkowiakówna. Kuratorium Towarzystwa, czyli jeden z organów zarządzających, mianowała Śląska Rada Wojewódzka. Towarzystwo zachęcało do przekazywania pamiątek do Muzeum na adres Wydziału Oświecenia Publicznego Urzędu Wojewódzkiego Śląskiego w Katowicach. Brak pewnych informacji o skutkach tego wezwania
• 27 lipca 1927 – zatrudnienie dr. Tadeusza Dobrowolskiego jako konserwatora na okręg województwa śląskiego. Później używano określenia konserwator okręgowy. T. Dobrowolski był kierownikiem Oddziału Sztuki Urzędu Wojewódzkiego Śląskiego w Katowicach
• sierpień 1927 – rozpoczęcie gromadzenia zbiorów poprzez zakupy i dary. Zwrócono się również do ofiarności społeczeństwa śląskiego. W budżecie województwa śląskiego na rok 1927/1928 przewidziano kwotę 60 000 zł na funkcjonowanie urzędu konserwatorskiego i na Muzeum Śląskie. W rzeczywistości kwotę tę przekroczono
• 29 października 1928 – projekt Ustawy o utworzeniu Muzeum Śląskiego został uchwalony przez Śląską Radę Wojewódzką
• 3 listopada 1928 – wystąpienie Śląskiej Rady Wojewódzkiej do Sejmu Śląskiego o usankcjonowanie Muzeum ustawą sejmową
• 1928–1929 – zatwierdzenie przez Sejm Śląski znaczącego budżetu dla powstającego Muzeum, co umożliwiło przyspieszenie prac mających na celu tworzenie kolekcji. Na rok budżetowy 1928/1929 planowano przyznać 401 000 zł
• 23 stycznia 1929 – Ustawa Sejmu Śląskiego o utworzeniu Muzeum Śląskiego
• 14 października 1929 – mianowanie Tadeusza Dobrowolskiego dyrektorem Muzeum Śląskiego z ważnością od 1 października 1929 na podstawie uchwały Śląskiej Rady Wojewódzkiej z 7 października 1929. Umowa zakładała pełnienie nowej funkcji obok dotychczasowych obowiązków
• 30 stycznia 1930 – rozpisanie przez Wydział Robót Publicznych Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego konkursu na szkicowy projekt „Muzeum Śląskie” w Katowicach. Prace można było nadsyłać do 8 kwietnia 1930. Zwycięzca miał otrzymać nagrodę w wysokości 15 000 zł
• 10, 11, 27 kwietnia 1930 – posiedzenia sądu konkursowego powołanego do oceny projektów gmachu Muzeum Śląskiego. Na konkurs nadesłano 34 projekty. Nie przyznano pierwszej nagrody. Zdecydowano o przyznaniu drugiej nagrody projektowi arch. Jerzego Berlinera i arch. Jerzego Oderfelda z Warszawy, czterech trzecich nagród oraz o zakupie dwóch innych prac
• 4–6 maja 1930 – wystawa projektów gmachu Muzeum Śląskiego zgłoszonych do konkursu
• 29 maja 1930 – otwarcie tymczasowej ekspozycji Muzeum Śląskiego przez wojewodę śląskiego dr. Michała Grażyńskiego. Ekspozycje mieściły się w gmachu Sejmu Śląskiego i Urzędu Wojewódzkiego Śląskiego
• styczeń 1931 – propozycja Tadeusza Dobrowolskiego dotycząca przystąpienia Muzeum Śląskiego w Katowicach do Związku Muzeów w Polsce i ubezpieczenia zbiorów. We wniosku o ubezpieczenie zbiorów podano, że w roku budżetowym 1927/1928 na zakup zbiorów wydano 10 000 zł, w roku 1928/1929 – 365 109 zł, a w roku 1929/1930 – 426 787 zł
• grudzień 1931 – umieszczenie Oddziału Przyrody Muzeum w kilkunastu salach obiektu Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych w Katowicach
• 16 stycznia 1933 – uchwała Śląskiej Rady Wojewódzkiej w sprawie wydawnictw Muzeum Śląskiego, określająca m.in. ich publikowanie w trzech działach: kultury materialnej, kultury duchowej i przyrodniczym
• 16 stycznia 1933 – uchwała Śląskiej Rady Wojewódzkiej w sprawie wyboru Rady Muzealnej. 30 listopada 1932 T. Dobrowolski zaproponował, a Śląska Rada Wojewódzka zaakceptowała następujący jej skład: ks. dr Emil Szramek, proboszcz kościoła parafialnego pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach, jako reprezentant duchowieństwa oraz Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku; Zofia Kossak-Szczucka, pisarka, jako przedstawicielka środowiska literackiego; prof. Stanisław Ligoń, artysta malarz, jako przedstawiciel środowiska plastycznego; Stanisław Szkudlarz, wiceprezydent miasta Katowic; inż. Tadeusz Michejda, architekt, jako przedstawiciel architektów. Zgodnie z ówczesnymi normami prawnymi powołano także zastępców członków Rady. Byli to: Gustaw Morcinek, pisarz; Ludwik Musioł, historyk; Konstanty Prus, historyk i bibliotekarz; dr Marian Koczwara, wizytator szkolny oraz Władysław Kubisz, dziennikarz
• 24 kwietnia 1933 – pierwsze posiedzenie Rady Muzealnej. Obecni byli: dr Ludwik Ręgorowicz, Zofia Kossak-Szatkowska, ks. Emil Szramek, dr Stanisław Szkudlarz, prof. Stanisław Ligoń, inż. Tadeusz Michejda, dr Tadeusz Dobrowolski. W trakcie posiedzenia analizowano m.in. projekt statutu Muzeum
• 17 maja 1933 – przekazanie przez Radę Muzealną statutu do zatwierdzenia Śląskiej Radzie Wojewódzkiej
• lato 1934 – utworzenie biura architektonicznego do opracowania planów Muzeum Śląskiego
• 5 września 1934 – informacja medialna dotycząca powierzenia Karolowi Schayerowi projektu budowy gmachu Muzeum Śląskiego
• 29 września 1934 – pismo wojewody Michała Grażyńskiego polecające inż. Karolowi Schayerowi, urzędnikowi Urzędu Wojewódzkiego Śląskiego, opracowanie projektu budowy gmachu Muzeum Śląskiego. W 1935 K. Schayer przedłożył trzy projekty, z których Rada Artystyczna dla budowy Muzeum Śląskiego (w jej składzie byli m.in. dr Michał Grażyński oraz profesorowie z Politechniki Lwowskiej i Warszawskiej oraz dyrektor Państwowych Zbiorów Sztuki) wybrała jeden. K. Schayer był zatrudniony w Urzędzie Wojewódzkim do 31 lipca 1936
• 7 października 1935 – uchwała Śląskiej Rady Wojewódzkiej w sprawie przekazania modeli ciężkiego przemysłu do Muzeum Przemysłu i Techniki w Warszawie. Obiekty te były prezentowane na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w 1929, a później zostały przekazane w darze Muzeum Śląskiemu
• Jesień 1935 – przygotowania do budowy gmachu (próbne wiercenia)
• 1935 – w tym roku Muzeum zwiedziło ok. 37 tys. osób
• 16 stycznia 1936 – rozporządzenie Śląskiej Rady Wojewódzkiej zawierające Statut Muzeum Śląskiego. W stosunku do projektu Rady Muzealnej zrezygnowano z przewidywanego działu przemysłu górnośląskiego
• 8 czerwca 1936 – uchwała Śląskiej Rady Wojewódzkiej powołująca nowy skład Rady Muzealnej. Zamiast Z. Kossak-Szatkowskiej primo voto Szczuckiej powołano Romana Lutmana, dyrektora Instytutu Śląskiego, w gronie zastępców zamiast M. Koczwary – Kamilę Ciszewską z Michałkowic
• lato 1936 – rozpoczęcie prac przy budowie fundamentów nowego gmachu przy pl. B. Chrobrego i ul. J. Lompy i S. Kobylińskiego, naprzeciw Sejmu Śląskiego
• lato 1939 – prace końcowe przy gmachu Muzeum, otwarcie – według informacji prasowej –  planowano na wiosnę 1940
• sierpień 1939 – do czasu wybuchu II wojny światowej powstało dwadzieścia publikacji Muzeum Śląskiego
• 1940 – Planowanie otwarcie Muzeum Śląskiego
• 1941 – 1944 – rozbiórka gmachu na skutek decyzji administracji niemieckiej Górnego Śląska podczas II wojny światowej
• 1980 – z inicjatywy grupy działaczy społecznych i kulturalnych przystąpienie do tworzenia zalążków komitetu społecznego, do zadań którego miała należeć restytucja Muzeum. Do ścisłego grona założycieli należeli: Ewa Chojecka, Marek Kania, Jarosław Lewicki i Maciej Wojciechowski
• 28 stycznia 1981 – powołanie przez Wojewódzką Radę Narodową w Katowicach Społecznego Komitetu Odbudowy Muzeum Śląskiego, w skład którego weszli twórcy, naukowcy i działacze kultury z całego kraju (pierwszy przewodniczący – prof. Kazimierz Popiołek, pierwszy rektor UŚ w Katowicach, później dr Zdzisław Gorczyca, mgr Józef Piszczek, sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Katowicach, doc. Jerzy Wuttke, plastyk). Jego siedziba mieściła się początkowo przy ul. Szafranka 9, później przy ul. Granicznej 32 w Katowicach (w siedzibie Śląskiego Instytutu Naukowego). Zadaniami Komitetu były: popularyzacja i propagowanie w regionie i kraju budowy w Katowicach nowoczesnego gmachu muzealnego, pobudzanie inicjatyw społecznych, które miały na celu gromadzenie środków finansowych i dóbr kultury oraz doprowadzenie do podjęcia budowy gmachu muzeum i restytucji działalności Muzeum Śląskiego
• 27 lipca 1981 – koncert Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji mający na celu zebranie środków na restytucję Muzeum Śląskiego
• 1984 – przekazanie na rzecz nowej placówki eklektycznego gmachu byłego hotelu przy ul. Armii Czerwonej w Katowicach (obecnie al. Wojciecha Korfantego) przez Ministerstwo Górnictwa i Energetyki przy wsparciu władz politycznych i administracyjnych regionu oraz środków masowego przekazu
• 1984 – Śląski Instytut Naukowy wydał publikację pod redakcją Zdzisława Gorczycy Muzeum Śląskie. Szkice z przeszłości
• 7 marca 1984 – śmierć Tadeusza Dobrowolskiego w Krakowie, pierwszego dyrektora Muzeum
• 30 czerwca 1984 – powołanie Muzeum Śląskiego w Organizacji w Katowicach przez wojewodę katowickiego w porozumieniu z ministrem kultury i sztuki; formalnie datą restytucji Muzeum był 1 lipca 1984
• 15 grudnia 1984 – powołanie Lecha Szarańca na stanowisko dyrektora Muzeum
• 20 grudnia 1984 – wernisaż wystawy Muzeum Śląskie w Katowicach 1927–1939 – dzieje i działalność w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu
• grudzień 1984 – rozpoczęcie działalności restytuowanego Muzeum Śląskie w Katowicach
• 1986 – zapewnienie przez Miasto Katowice gruntu przy ul. Ceglanej na siedzibę nowego Muzeum Śląskiego, zwieńczone formalną darowizną gruntu w 2002 roku
• styczeń 1986 – ogłoszenie konkursu na nową siedzibę Muzeum Śląskiego w rejonie ul. Tadeusza Kościuszki, Górnośląskiej, Wita Stwosza i Lotników. Zwyciężył projekt Jana Fiszera. W 1989 przedstawiono szczegółową koncepcję realizacyjną, a 25 listopada 1990 wojewoda katowicki Wojciech Czech zatwierdził dokumentację techniczną
• styczeń 1987 – Muzeum stało się właścicielem budynku przy ówczesnej al. Armii Czerwonej
• 8 grudnia 1987 – zatwierdzenie zarysu i programu Muzeum Śląskiego (uchwała Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach)
• 1988 – powrót do Katowic części przedwojennych zbiorów placówki, m.in. najcenniejszej kolekcji obrazów polskiego malarstwa dawnego. Obecnie jest ona eksponowana w Galerii sztuki polskiej 1800–1945
• maj 1988 – udostępnienie pierwszych sal wystawowych na parterze budynku przy ówczesnej al. Armii Czerwonej
• 27 września 1989 – wojewoda katowicki w porozumieniu z ministrem kultury i sztuki podjął decyzję o skreśleniu ze statutu Muzeum pojęcia „w organizacji”. W ten sposób uznano dotychczasowy dorobek placówki
• 1991 – powstanie Oddziału Muzeum – Centrum Scenografii Polskiej przy pl. Sejmu Śląskiego
• 1994–1996 – prace remontowe w tymczasowej siedzibie Muzeum przy Al. Korfantego 3
• 1995 – zapoczątkowanie wydawania nowej serii „Reprinty Muzeum Śląskiego”
• 1996 – zapoczątkowanie wydawania nowej serii „Katalogi zbiorów Muzeum Śląskiego”
• maj 1998 – rozpoczęcie działań mających na celu podjęcie prac związanych z budową nowego gmachu Muzeum wraz ze staraniem uzyskania od strony niemieckiej środków finansowych za rozebrany przedwojenny gmach muzealny
• 16 czerwca 1998 – zarządzenie wojewody katowickiego w sprawie nadania Muzeum Śląskiemu nowego statutu
• 26–27 września 1998 – Kongres Kultury na Górnym Śląsku obradujący w Katowicach sprawia, że budowa nowego gmachu Muzeum staje się priorytetowa dla regionu
• 8 lipca 1999 – objęcie protektoratu honorowego nad budową nowego gmachu Muzeum przez prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego
• 16 grudnia 1999 – zarejestrowanie Komitetu Budowy Nowego Gmachu Muzeum Śląskiego w Katowicach. Jego celem było stworzenie warunków do zgromadzenia środków, aby uruchomić rożne formy finansowania prac projektowych oraz budowę nowego gmachu, przeprojektowanie dokumentacji technicznej, wspieranie realizacji całego procesu inwestycyjnego, a także zaznajomienie społeczeństwa polskiego, głównie mieszkańców regionu, z historią Muzeum. Patronat nad budową nowego gmachu objęli arcybiskup Damian Zimoń oraz ówczesny prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Aleksander Kwaśniewski. Prezesem Zarządu Komitetu został Kazimierz Kutz
• czerwiec 2000 – aktualizacja projektu Jana Fiszera w zmienionych warunkach gospodarczych
• 2001 – powstanie Działu Plastyki Nieprofesjonalnej
• maj 2004 – zainicjowanie przez Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego prac nad przygotowaniem procesu inwestycyjnego budowy nowego gmachu Muzeum
• grudzień 2004 – wymiana działek między Muzeum Śląskim i Katowickim Holdingiem Węglowym i pozyskanie terenu po dawnej kopalni „Katowice” pod budowę Muzeum
• styczeń 2005 – publiczna dyskusja nad wizją nowego Muzeum Śląskiego. Organizowanie warsztatów przez marszałka województwa śląskiego w celu wypracowania wytycznych programowych i przestrzennych dla nowego gmachu Muzeum
• lipiec 2005 – ogłoszenie konkursu na wykonanie koncepcji funkcjonalno-przestrzennej nowego gmachu Muzeum Śląskiego
• 7 grudnia 2005 – wmurowanie aktu erekcyjnego pod budowę nowego gmachu Muzeum
• 7 lipca 2006 – wpisanie Muzeum Śląskiego do Państwowego Rejestru Muzeów
• 19 września 2006 – przyjęcie przez Zarząd Województwa Śląskiego projektu Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007–2013 wraz z listą projektów o znaczeniu regionalnym do realizacji z funduszy europejskich. Na liście dużych projektów przedłożonych Komisji Europejskiej znalazła się „Budowa nowego gmachu Muzeum Śląskiego w Katowicach”.
• 25 października 2006 – przyjęcie przez Sejmik Województwa Śląskiego zmian w wojewódzkim planie inwestycyjnym na poziomie odpowiadającym całkowitej wartości projektu „Budowa nowego gmachu Muzeum Śląskiego w Katowicach”
• 30 października 2006 – ogłoszenie konkursu realizacyjnego, jednoetapowego, z zakresu projektowania architektoniczno-budowlanego, na wykonanie koncepcji architektonicznej nowego gmachu Muzeum Śląskiego
• 2 listopada 2006 – podpisanie porozumienia w sprawie współdziałania na rzecz budowy nowego gmachu Muzeum Śląskiego w Katowicach pomiędzy Województwem Śląskim, Miastem Katowice i Muzeum Śląskim
• 15 czerwca 2007 – ogłoszenie wyników międzynarodowego konkursu na wykonanie koncepcji architektonicznej nowego gmachu Muzeum Śląskiego
• 7 lutego 2008 – uroczyste podpisanie umowy na wykonanie projektu nowej siedziby Muzeum z pracownią Riegler Riewe Architekten z Grazu, która była laureatem pierwszej nagrody w konkursie; początek prac projektowych
• 11 lutego 2008 – powołanie Leszka Jodlińskiego na stanowisko dyrektora Muzeum
• czerwiec 2008 – przekazanie przez projektantów całości dokumentacji pokonkursowej ze szczegółowymi rozwiązaniami technologiczno-materiałowymi, projektem zagospodarowania terenu, który został objęty konkursem, i projektami infrastrukturalnymi
• Maj 2009 – uzyskanie decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych dla planowanej inwestycji.
• wrzesień 2009 – zatwierdzenie projektu budowlanego oraz uzyskanie pozwolenia na budowę
• kwiecień 2010 – ogłoszenie przetargu ograniczonego na wybór generalnego wykonawcy robót
• maj 2010 – złożenie wniosku aplikacyjnego do Komisji Europejskiej w celu potwierdzenia wkładu finansowego ze środków Unii Europejskiej
• grudzień 2010 – wybór generalnego wykonawcy, którym zostało polsko-hiszpańskie konsorcjum Budimex SA z Warszawy i Ferrovial Agroman SA z Madrytu
• luty – maj 2011 – realizacja przygotowawczych prac budowlanych takich jak m.in. wyburzenia, roboty instalacyjne, droga wewnętrzna
• 7 czerwca 2011 – podpisanie umowy z generalnym wykonawcą nowej siedziby Muzeum Śląskiego
• lipiec 2011 – czerwiec 2013 – roboty budowlane na terenie nowej siedziby Muzeum
• 15 czerwca 2012 – ogłoszenie międzynarodowego konkursu na scenariusz wystawy stałej dotyczącej historii Górnego Śląska w nowej siedzibie Muzeum Śląskiego
• październik 2012 – obrady sądu konkursowego nad scenariuszem wystawy stałej historii Górnego Śląska i przyznanie I nagrody pracowni Adventure
• grudzień 2012 – koncepcja zagospodarowania północnego terenu byłej kopalni „Katowice” razem z rewitalizacją zabytkowych obiektów postindustrialnych
• czerwiec 2013 – zakończenie budowy nowej siedziby Muzeum Śląskiego przez generalnego wykonawcę, zgłoszenie obiektu do odbiorów technicznych
• czerwiec–sierpień 2013 – procedury odbiorów zakończone wystawieniem świadectwa robót, zaadaptowanie dawnego warsztatu elektryków
• 9 sierpnia 2013 – podpisanie umowy na wykonanie projektu wystawy stałej dotyczącej historii Górnego Śląska, rozpoczęcie prac projektowych
• 20 sierpnia 2013 – powołanie dr. Dominika Abłamowicza na stanowisko dyrektora Muzeum przez Zarząd Województwa Śląskiego
• wrzesień–grudzień 2013 – próby eksploatacyjne na terenie nowej siedziby Muzeum, odbiory końcowe wraz z usuwaniem stwierdzonych wad i usterek
• październik 2013 – uzyskanie pozwolenia na użytkowanie obiektu nowej siedziby Muzeum
• styczeń 2014 – przejęcie przez Muzeum do użytkowania nowego obiektu od generalnego wykonawcy
• marzec 2014 – rozpoczęcie przenoszenia działów Muzeum do nowej siedziby
• lipiec 2014 – koniec prac projektowych związanych z wystawą stałą dotyczącą historii Górnego Śląska
• 22 lipca 2014 – powołanie Alicji Knast na stanowisko dyrektora Muzeum przez Zarząd Województwa Śląskiego
• 27 sierpnia 2014 – ogłoszenie przetargu ograniczonego na zrealizowanie wystawy stałej dotyczącej historii Górnego Śląska
• 8 września 2014 – podpisanie umowy o dofinansowanie drugiego etapu rewitalizacji terenu byłej kopalni „Katowice” obejmującego budynki dawnej łaźni głównej i stolarni, a także budowę niezbędnej infrastruktury i zagospodarowanie terenu
• 22 października 2014 – ogłoszenie przetargu nieograniczonego na wykonanie systemu informacji wizualnej dla nowej siedziby Muzeum
• styczeń–czerwiec 2015 – prace nad realizacją wystaw stałych w nowej siedzibie Muzeum
• luty–maj 2015 – prace nad realizacją systemu informacji wizualnej dla nowej siedziby Muzeum
• luty 2015 – Muzeum Śląskie na shortliście 40 najlepszych budynków w Europie nominowanych w 2015 roku do prestiżowej nagrody Mies van der Rohe Award
• kwiecień–lipiec 2015 – dostawy sprzętu, wyposażenia i umeblowania dla nowej siedziby Muzeum
• 26 czerwca 2015 – oddanie do użytku nowej siedziby Muzeum Śląskiego w Katowicach na terenie byłej kopalni „Katowice”
• maj 2017 – otwarcie zrewitalizowanego budynku stolarni
• maj 2017 – EMYA 2017 – Wyróżnienie dla Muzeum Śląskiego w prestiżowym konkursie na Europejskie Muzeum Roku 2017
• wrzesień 2017 – otwarcie zrewitalizowanego budynku łaźni głównej
• 22 września 2017 – Živa Award 2017 – Wyróżnienie dla Muzeum Śląskiego za „Otwartość i Dbałość o Publiczność”
• kwiecień 2018 – przeniesienie pozostałych działów Muzeum Śląskiego do siedziby przy ul. T. Dobrowolskiego w Strefie Kultury
• maj 2018 – oficjalne pożegnanie siedziby przy al. Korfantego 3 podczas Nocy Muzeów
• 23 stycznia 2019 – rocznica 90-lecia istnienia zbiorów Muzeum Śląskiego
• 31 stycznia 2019 – uroczysty koncert w siedzibie NOSPR w Katowicach z okazji 90. rocznicy powstania Muzeum
• 31 stycznia 2019 – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” dla Muzeum Śląskiego nadany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

oprac. D. Keller, współpraca P. Parys, B. Bajus