Muzeum to miejsce trwania, budowy pamięci, a dzieło sztuki to tak artystyczny zapis wizji świata dzisiaj, ale i poetycko mówiąc promień światła, rozświetlający mrok przemijania. Tak jest i teraz, kiedy żegnamy Zygmunta Brachmańskiego, rzeźbiarza, autora Orłów Śląskich, które w 1984 roku na nowo otwierały językiem rzeźby karty historii restytuowanego Muzeum Śląskiego w Katowicach.                                                                          

Pierwsze próby artystyczne podjął w latach nauki szkolnej w Państwowym Ognisku Plastycznym im. Ludwika  Konarzewskiego Seniora w Rydułtowach. Studia w zakresie rzeźby na ASP Kraków w latach 1953–1959 podstawowe: w pracowniach rzeźbiarzy Franciszka Kalfasa i Stanisława Hilarego Popławskiego, dyplomowe pod kierunkiem Jerzego Bańdury.

Twórczość Zygmunta  Brachmańskiego charakteryzują formy monumentalne i kameralne. Plastyka monumentalna – pomniki, tablice pamiątkowe realizowane na zlecenie władz państwowych i samorządowych, w typie rzeźby plenerowej oraz dzieła sakralne realizowane na zlecenia parafii Kościoła rzymskokatolickiego, tworzące zamknięte jednolicie plastycznie i treściowo zespoły, najczęściej decydujące o charakterze programu i wnętrza świątyni. Odpowiednikiem tego są medale, będące realizacjami kameralnymi.

Dzieła artysta kreuje na zasadzie podporządkowania formy, tworzywa doborów środków artystycznych treściom, programowi każdej z realizacji. Stąd też ich ekspresyjny, mistyczny charakter, operowanie nie znaczeniem dosłownym, lecz alegorią, metaforą.

Zygmunt Brachmański mówił sam o sobie, iż jego artystycznym wzorem był August. Rodin. Dlatego zrezygnował z materiałów trudnych w obróbce plastycznej, takich jak kamień. Ich miejsce zajął brąz, szkło, tworzywo sztuczne, materiały, stwarzające duże możliwości warsztatowe, plastyczne, dające bogate efekty formy, świetlne, a nie graficzne, liniowe.

Zygmunt Brachmański
16 czerwca 1936 Rydułtowy – 27 listopada 2024 Katowice