Kontrastem dla wody jest ogień, ziemia i powietrze. (…) Piątym żywiołem jest ludzka zdolność fantazjowania. – Władysław Hasior

Taka zdolność zdecydowanie cechuje Antoniego Toborowicza, jednego z ciekawszych twórców sztuki tzw. pogranicza. Nie jest on artystą typowo „ludowym”, ponieważ nie podejmuje wyłącznie tradycyjnych tematów sakralnych, nie jest też twórcą „naiwnym”, gdyż ma świetne rzemiosło. Jest „inny”, czyli ma silną osobowość artystyczną oraz ukształtowaną i nieszablonową wyobraźnię, co widać w jego twórczości.

Współcześnie, gdy nasz gust najczęściej kształtują media, warto zwrócić uwagę na artystę osobnego, szukającego własnej, odrębnej drogi przekazu, niezwykłego obserwatora świata i interpretatora zjawisk przyrody. Warto poznać twórcę udowadniającego, że wartości duchowe mają ogromne znaczenie i niejednokrotnie mogą stać się ucieczką od szarości codziennego życia.

Kontakt z pracami Antoniego Toborowicza pozwala poczuć, jak bogata może być ludzka wyobraźnia i jak wielkie daje możliwości kreacyjne. Widać to chociażby w tworzywie, w którym twórca rzeźbi. Wykorzystuje naturalne kształty drewna, wiklinę, skórę, sierść, blachę, a nawet jurajski kamień.

Prezentowane prace to świat fantazji. Możemy podziwiać zagadkowe, niemalże baśniowe istoty: smukłe anioły, subtelne nimfy, eterycznych faunów, zwierzęta pokazane w fascynujący, nieoczywisty sposób. Zachwyt wzbudzają pegazy, szczupłonogie sarenki i koziołki, koniki na kółkach, kolorowe ryby czy barwne ptaki. Wrażenie robi też grupa rzeźb interpretująca aktualne problemy nas wszystkich, czyli Koronawirusy, pokazane w sposób metaforyczny w formie powykręcanych figur, nierzadko z ludzkimi twarzami. Wszystkie prace urzekają formą, sposobem pokazania tematu, ekspresją, ogromną wyobraźnią. Są swoistym zaproszeniem do świata baśni.

Dajmy się zatem ponieść wizjom artysty, pozwólmy się zachwycić, dajmy upust emocjom, wejdźmy w wyimaginowany świat Antoniego Toborowicza.

Na wystawie prezentujemy jedynie część prac artysty. Są to rzeźby związane tematycznie ze światem nierzeczywistym: fantastyczne stwory, zwierzęta, rośliny, anioły i diabły powstałe w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku oraz na początku XXI wieku.

Prace pochodzą z kolekcji Działu Etnografii Muzeum Śląskiego w Katowicach oraz prywatnych zbiorów Antoniego Toborowicza.

Antoni Toborowicz urodził się w 1941 r. w Woli Libertowskiej. W zaprojektowanym przez siebie domu mieszka, pracuje, prowadzi własną galerię oraz Muzeum Krzyży i Kapliczek.

Do rodzinnej miejscowości powrócił po paroletnim poszukiwaniu swego miejsca. W tym czasie  podejmował różne zajęcia – był malarzem pokojowym w Bielsku-Białej, górnikiem w rybnickich „Chwałowicach”, drwalem w pszczyńskich lasach, instruktorem kulturalno-oświatowym, a nawet osadnikiem w Bieszczadach. Równie zawiła i nieoczywista była droga edukacyjna Toborowicza. Wysłany przez rodziców do Technikum Przemysłu Kamienia Budowlanego w Krakowie, opuścił je po paru miesiącach i przeniósł się do Zasadniczej Szkoły Metalowo-Drzewnej w Krynicy, podejmując w tym czasie próby malarskie oraz rzeźbiarskie. Przez rok kształcił się w seminarium duchownym. Następnie zapisał się do Ogniska Plastycznego przy Liceum Plastycznym w Bielsku-Białej, jednocześnie kończył korespondencyjnie liceum ogólnokształcące. Czytając książki i przeglądając albumy, samodzielnie zgłębiał historię sztuki.

W twórczości artysty widać inspiracje sztuką ludową, sztuką tzw. wysoką, ale także przyrodą. Obok monumentalnych rzeźb sakralnych tworzy fantazyjne zwierzęta, kwiaty, stwory ze świata baśni. Od ponad dwudziestu lat prace dopełnia kolorem córka artysty Weronika Witkowska, absolwentka Krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych.

Antoni Toborowicz zajmuje się również drzeworytnictwem, a także projektowaniem i wystrojem wnętrz domów oraz kościołów (wykonał m.in. ołtarz w Celinach k. Krakowa, drogę krzyżową w kościele bł. Karoliny w Tychach, elementy wyposażenia dla kościoła Bożego Miłosierdzia w Warszawie).

Artysta jest laureatem wielu nagród. Jego dzieła znaleźć można w kolekcjach prywatnych i zbiorach muzealnych (m.in. w Muzeum Śląskim w Katowicach, Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie, Muzeum Etnograficznym Toruniu, Muzeum Etnograficznym w Krakowie). Największa kolekcja jego prac znajduje się w zbiorach Działu Etnografii Muzeum Śląskiego w Katowicach.

Kurator: Małgorzata Paul

Aranżacja plastyczna: Mariusz Paluchiewicz

06.11. 2020 – 16.05.2021

Muzeum Śląskie w Katowicach

Ul. T. Dobrowolskiego 1/ budynek Stolarni