„Był to dzień niezapomniany” – droga generała Stanisława Szeptyckiego na Górny Śląsk

2 czerwca, 2022
Kategoria: Archiwum wystaw

20 czerwca 1922 roku oddziały wojska polskiego przekroczyły w rejonie Szopienic dawną granicę polsko-niemiecką, rozpoczynając, zgodnie z decyzją Rady Ambasadorów, proces obejmowania części Górnego Śląska przypadłego Polsce. Widok generała Stanisława Szeptyckiego na koniu, prowadzącego w tym dniu czoło kolumny wojskowej przez most na rzece Brynicy, stanowi jeden z najcharakterystyczniejszych wizerunków tych wydarzeń. W kolejnych miejscowościach wkraczających żołnierzy witały tłumy mieszkańców, barwne bramy triumfalne oraz przedstawiciele lokalnych władz. Generał stanowił wówczas dla Górnoślązaków symbol nowego państwa polskiego, tak wyczekiwanego przez wielu z nich. Po piętnastu latach „Polonia”, jeden z najpoczytniejszych w regionie dzienników, pisała o tym następująco: „Od owej chwili nazwisko generała Szeptyckiego wyryte jest trwale w pamięci i sercu każdego Polaka na Górnym Śląsku”. Sam generał wspominał wówczas te wydarzenia z nostalgią: „Był to dzień niezapomniany. […] Życzę Śląskowi wszystkiego najlepszego i zawsze niezmiernie się cieszę, gdy dochodzą mnie stamtąd pomyślne wieści”.

Pomimo silnych, pozytywnych emocji związanych z gen. Szeptyckim, któremu zawdzięczamy przyłączenie Śląska do Polski, jego biografia zachowała się w naszej historycznej świadomości w niewielkim stopniu. Poza Górnym Śląskiem wiedza na jego temat nie jest zbyt duża. W setną rocznicę tych pamiętnych wydarzeń chcemy przypomnieć postać generała Stanisława Szeptyckiego, jednego z najważniejszych dowódców wojskowych okresu tworzenia niepodległej Polski. Osoby, którą w wielu kręgach zapamiętano jako stanowczego dowódcę, ceniącego honor i obowiązkowość, jak również przeciwnika nieuczciwości oraz nieformalnych rozgrywek politycznych. Dowodem tego może być jego dwukrotne wystąpienie w obronie legalnej władzy w momencie zamachu wojskowego (zamach gen. Januszajtisa 1919 i przewrót majowy 1926). Równocześnie z wojskową stanowczością zapamiętano jego życzliwość dla ludzi oraz chęci niesienia pomocy. Marian Romeyko, oficer wojska polskiego, wspominał go następującymi słowami: „Szeptycki należał do oryginalnych i wymierających już postaci XIX wieku, całkowicie oddanych powołaniu żołnierskiemu”.
Narracja wystawy prezentuje dwie równolegle rozwijające się płaszczyzny życia Stanisława Szeptyckiego: prywatną oraz wojskową. Ekspozycję uzupełnia zbiór obiektów związanych z górnośląskimi wydarzeniami 1922 roku, w którym najważniejsza jest pamiątkowa szabla ofiarowana generałowi przez władze województwa śląskiego. Odtworzenie drogi generała Szeptyckiego na Górny Śląsk oraz atmosfery towarzyszącej przyłączeniu Górnego Śląska do Polski umożliwiły liczne artefakty pochodzące ze zbiorów Archiwum Szeptyckich, będącego własnością Fundacji Rodu Szeptyckich, oraz Muzeum Śląskiego w Katowicach.

Katalog towarzyszący wystawie do pobrania TUTAJ.