Święta Bożego Narodzenia, zwane też na Górnym Śląsku Godami lub Godnymi Świętami, przeżywane są w naszej kulturze najgłębiej. Sprzyja to szczególnej trwałości dawnych zwyczajów towarzyszących tym dniom i ich symboliki. Gody to czas niezwykły, wręcz magiczny – moment narodzin Zbawiciela, zetknięcia się starego i nowego roku, a w przyrodzie czas zimowego przesilenia słonecznego. Pojawia się odmienna dekoracja domu, charakterystyczne potrawy oraz pieśni, panuje szczególna atmosfera.

Nieodzownym elementem tego szczególnego świątecznego czasu jest choinka –symbol budzącego się w przyrodzie życia. Obok niej pojawia się też betlejka, czyli żłóbek z Dzieciątkiem lub szopka ze sceną narodzin Jezusa. Dawniej szopki nie tylko umieszczano w domu, ale też z nimi kolędowano – chodząc po domach, życzono zdrowia, szczęścia oraz pomyślności na cały kolejny rok.

Szopki oraz inne motywy bożonarodzeniowe pojawiają się też w malarstwie na szkle i rzeźbie, a bogactwo przeżyć religijnych, niezwykłość i teatralność obrzędów okresu Bożego Narodzenia od dawna inspirują artystów ludowych.

Na wystawie prezentowane są prace z kolekcji Muzeum Śląskiego w Katowicach: sceny narodzin Jezusa namalowane na szkle przez Marię Jaworską z Gliwic w latach 1988–2014; rzeźby aniołów wykonane przez Antoniego Toborowicza z Woli Libertowskiej w latach 90. XX wieku; szopkę panoramiczną z początku XX wieku przywiezioną na Górny Śląsk po 1945 roku przez przesiedleńców ze Wschodu oraz przykłady pocztówek świątecznych z okresu od początku XX wieku do lat 60.

12.12.2022 – 05.01.2023

Miejska Biblioteka Publiczna w Gliwicach, Biblioteka Centralna

ul. T. Kościuszki 17, Gliwice

Kurator wystawy: Krystyna Pieronkiewicz-Pieczko

Aranżacja plastyczna: Mariusz Paluchiewicz

Przygotowanie konserwatorskie obiektów: Grażyna Szmurło